वेदाविनाशिनं नित्यं य एनमजमव्ययम् ।
कथं स पुरुषः पार्थ कं घातयति हन्ति कम् ॥२-२१॥
veda vinashinam nityam ya enam ajam avyayam
katham sa puvushah partha kam ghatayati hanti kam.
અવિનાશી અજ નિત્ય જે આત્માને જાણે,
તે કોને મારી શકે, મરાયલાં માને.
*
वासांसि जीर्णानि यथा विहाय नवानि गृह्णाति नरोऽपराणि ।
तथा शरीराणि विहाय जीर्णा न्यन्यानि संयाति नवानि देही ॥२-२२॥
vasansi jirnani yatha vihaya navani grihnati naro parani
tatha sharirani vihaya jirnani anyani samyati navani dehi.
જૂનાં વસ્ત્ર તજી ધરે નવીન વસ્ત્રો લોક,
તેમ દેહ ધારે નવો આત્મા, ના કર શોક.
*
MP3 Audio
*
नैनं छिन्दन्ति शस्त्राणि नैनं दहति पावकः ।
न चैनं क्लेदयन्त्यापो न शोषयति मारुतः ॥२-२३॥
naianam chhindanti shastrani nainam dahati pavakah
na chai anam kledayanti apo na shoshayati marutah
શસ્ત્રોથી છેદાય ના, અગ્નિથી ન બળે,
સૂકાયે ના વાયુથી, જલથી ના પલળે.
*
अच्छेद्योऽयमदाह्योऽयमक्लेद्योऽशोष्य एव च ।
नित्यः सर्वगतः स्थाणुरचलोऽयं सनातनः ॥२-२४॥
acchedyo ayam adahyo ayam akledyo shoshya eva cha
nityah sarvagatah sthanur achalo ayam sanatanah
છેદાયે કે ના બળે ભીંજાયે ન સુકાય,
સર્વવ્યાપક નિત્ય છે, આત્મા રહે સદાય.
*
अव्यक्तोऽयमचिन्त्योऽयमविकार्योऽयमुच्यते ।
तस्मादेवं विदित्वैनं नानुशोचितुमर्हसि ॥२-२५॥
avyakto ayam achintyo ayam avikaryo ayam uchyate
tasmad evam viditvainam na anushochitam arhasi.
અવિકારી અવ્યકત ને અચિંત્ય છે તે તો,
એવું જાણી ના ઘટે શોક કદી કરવો. ॥૨૫॥
Meaning
हे पार्थ, जो पुरुष आत्मा को अविनाशी, नित्य और अजन्मा तथा अव्यय जानता है, वह किसीका नाश कैसे कर सकता है और वो खुद भी कैसे मर सकता है भला ? जैसे कोई आदमी पुराने वस्त्रों कों उतार कर नऐ वस्त्र धारण करता है, बिल्कुल उसी तरह जीवात्मा एक शरीर को छोडकर दुसरे शरीर को प्राप्त करती है । आत्मा को न शस्त्र काट सकते हैं, न आग जला सकती है, न पानी भिगा सकती है और न ही हवा सुखा सकती है । क्योंकि आत्मा अछेद्य है, अदाह्य है, अशोष्य है तथा भिगोई नहीं जा सकती । आत्मा तो नित्य है, सर्वव्यापी है, अचल है, अन्तहीन है । आत्मा दिखती नहीं है और न ही इसे बुद्धि से समझा जा सकता है । आत्मा अविकारी है, हमेशा एक-सी रहेनीवाली है इसलिये तुम्हें शोक करने की कोई आवश्यकता नहीं है ।
*
હે પાર્થ, જે વ્યક્તિ આત્માને અવિનાશી, નિત્ય અને અજન્મા માને છે તે કોઈનો નાશ કેવી રીતે કરી શકવાનો છે ? અને તે પોતે પણ કેવી રીતે મરી શકવાનો છે, ભલા ? જેવી રીતે કોઈ વ્યક્તિ જૂનાં વસ્ત્ર ત્યજીને નવા વસ્ત્રોને ધારણ કરે છે, તેવી જ રીતે જીવાત્મા એક શરીરને છોડીને બીજા શરીરને પ્રાપ્ત કરે છે. આત્માને ન તો શસ્ત્ર છેદી શકે છે, ન અગ્નિ બાળી શકે છે, ન પાણી ભીંજવી શકે છે કે ન તો પવન સૂકવી શકે છે. આત્મા તો અછેદ્ય, અદાહ્ય, અશોષ્ય અને પલળે નહીં તેવો છે. આત્મા તો નિત્ય છે, સર્વવ્યાપી છે, અંતહીન છે, શાશ્વત છે. આત્મા ન તો સ્થૂળ આંખે જોઈ શકાય છે કે ન તો બુદ્ધિ વડે સમજી શકાય છે. આત્મા અવિકારી છે, હંમેશ માટે એક સરખો રહેનાર છે. એથી હે પાર્થ, તારે શોક કરવાની કોઈ આવશ્યકતા નથી.